تاریخ وفرهنگ استان ار دبیل
تاریخ استان اردبیل با تاریخ سرزمین آذربایجان در آمیخته است. بسیاری از مورخان اسلامی‌بنای شهر اردبیل را به فیروز پادشاه ساسانی (4?? - ??? م) نسبت می‌دهند و بر همین اساس شهر اردبیل بیش‌از ???? سال قدمت تاریخی دارد. اردبیل در زمان هخامنشیان اهمیت سیاسی و نظامی مهمی داشت و مرکز استقرار اردوی ایران جهت حفظ و نگهداری مرزهای شمالی ایران بود. به روایت اوستا، زردشت پیامبر ایرانی درکنار رود «دائی‌یتا» که امروزه ارس نامیده می‌شود به دنیا آمده و کتاب خود را در کوهستان سبلان تحریر کرده وبرای ترویج دین خود به شهر اردبیل روی آورده است.
در زمان حمله عرب‌ها به ایران (2? هجری قمری) اردبیل بزرگترین شهر آذربایجان بود که به دست سپاهیان اسلام افتاد. بین سال‌های ??? تا ??? ه. ق این شهر مرکز حکمرانی طایفه بنی ساج بود که حکومت را از مراغه به اردبیل انتقال داده بودند. اردبیل تا حمله مغول مرکز حکومت آذربایجان بود. شاه اسماعیل برای تشکیل‌حکومت واحد ایرانی از اردبیل قیام کرد و تبریز را در سال ??? ه.ق پایتخت رسمی ایران قرار داد. در دوره‌صفوی اردبیل از لحاظ سیاسی و اقتصادی سرآمد شهرهای ایران بود. این شهر در مسیر شاهراه تجاری ایران واروپا قرار داشت و ابریشم و مال التجاره وارده از گیلان از طریق اردبیل به اروپا صادر می‌شد.
علاوه بر اهمیت جاذبه‌های طبیعی و تاریخی که زمینه مناسبی را برای توسعه اقتصادی - اجتماعی استان‌اردبیل فراهم آورده‌اند، موقعیت استراتژیک این استان بویژه از نظر توریسم عبوری و بازرگانی، این شهر را دراهمیت درجه اول قرار داده است. گرایش‌های قومی و فرهنگی اخیر که مابین آذربایجان ایران و جمهوری‌آذربایجان بوجود آمده جریان توریستی دائمی مابین این جمهوری و استان اردبیل را گسترش داده است.
آب و هوای استان اردبیل
جغرافیای عمومی شهرستان اردبیل از ارتفاعات کوهستان‌های سبلان، طالش و بزغوش، متأثر است.بیشتر نواحی اردبیل بیش از ? هزار متر از سطح دریا ارتفاع دارد. قله سبلان با ارتفاع ???? متر در شمال غربی‌این شهرستان واقع شده و در اعتدال هوای آن نقش عمده‌ای دارد. شهرستان اردبیل از مناطق سرد سیر ایران است و بین ? تا ? ماه در سال سرد است. زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های معتدل از ویژگی‌های آب و هوائی اردبیل است.
استان اردبیل با 17880 کیلومتر مربع وسعت در شمال غرب فلات ایران قرار دارد. اردبیل، خلخال،مشکین شهر، گرمی، بیله‌سوار و پارس‌آباد از شهرهای مهم استان و شهر تاریخی و مذهبی اردبیل، مرکز آن است.استان اردبیل در سال 1??? حدود 1,183,364 نفر جمعیت داشته است که 48/7 درصد آن شهرنشین، ?/?? درصد آن روستانشین و ?/? درصد دیگر آن غیر ساکن و عشایر بوده‌اند. از استان اردبیل 282/5 کیلومتر با جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارند. در ??? کیلومتر از مرز مشترک رودهای ارس و بالهارود جریان دارند. دونقطه اصلاندوز و بیله سوار مغان با جمهوری آذربایجان ارتباط زمینی دارد. محور اردبیل - آستارا (گردنه حیران)نزدیکترین راه ارتباطی استان با مرکز کشور است. این راه شهرستان‌های استان اردبیل را از راه رشت و قزوین به تهران وصل می‌کند. قله سبلان با ???? متر ارتفاع بلندترین نقطه این استان است و در شمال غربی شهرستان اردبیل واقع شده است.
